Biennale Uniwersytetu Śląskiego pt. „Duże jest piękne, lecz małe piękniejsze”

W ramach „Śląskiej Nocy Naukowców” w dniach 7 – 30 września 2009 r. w Klubie Niezależnych Stowarzyszeń Twórczych „Marchołt” (ul. Warszawska 37, Katowice) odbędzie się wystawa fotograficzna - biennale Uniwersytetu Śląskiego pt. „Duże jest piękne, lecz małe piękniejsze”. Wstęp wolny.

Noc „wirtualnej żaby” - czy anatomia jest wirtualna?

Odpowiedź wydaje się być oczywista – nie, nie jest, bo anatomia to przecież naukowy, a często także skrajnie praktyczny opis budowy żywego ciała czy zwłok. Na drugie pytanie – czy anatomii można się nauczyć poprzez wirtualne metody – można usłyszeć już różne odpowiedzi. Jak w wielu sprawach, lepiej nie wyważać otwartych drzwi i skorzystać – przynajmniej na początku – z gotowych rozwiązań. Najwięcej do zaoferowania w interesującym nas temacie mają witryny internetowe organizacji propagujących metody alternatywne w miejsce doświadczeń na zwierzętach. Naszym zdaniem (Bogdana i Stanisławy Doleżych) najlepsza jest w tym względzie holenderska strona o nazwie Netherlands Centre Alternatives to Animal Use (w skrócie NCA), ale istnieją oczywiście inne strony, np. po polsku Interniche.

Więcej informacji o wirtualnej anatomii i fizjologii można znaleźć w artykule Bogdana Doleżycha i Stanisławy Doleżych „Wirtualna żaba i wirtualny skalpel – sekcje zwierząt online”. Wersja elektroniczna jest dostępna na stronie internetowej Centrum Studiów nad Człowiekiem i Środowiskiem Uniwersytetu Śląskiego.

Wirtualna żaba na Uniwersytecie Śląskim

W roku 2005, staraniem Centrum Studiów nad Człowiekiem i Środowiskiem Uniwersytetu Śląskiego i przy wsparciu finansowym Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska w Katowicach zakupiono, a w roku 2006 w pełni udostępniono studentom sieciową wersję programu Digital Frog, którego producentem jest kanadyjska firma Digital Frog International.

Potencjalni użytkownicy spoza Uniwersytetu Śląskiego mogą mieć dostęp do wersji demonstracyjnej programu, do ściągnięcia ze strony producenta poleceniem Get DemoWare. Wersja demonstracyjna (aktualnie jest to The Digital Frog 2.5) nie oferuje oczywiście wszystkich możliwości programu, ale i tak jest całkiem bogata, mogąc służyć z powodzeniem w szkole jako wprowadzenie do wirtualnej sekcji.

Noc z wirtualną żabą

Każdy uczestnik spotkania będzie mógł obserwować wirtualną sekcję na ekranie, a wybrani uczestnicy pokazu będą sami mogli spróbować przeprowadzenia fragmentu sekcji.

Co potem?

Przygoda z wirtualną żabą nie musi się zakończyć w „Noc naukowców” W trakcie pokazu pokażę zwiastuny kilku programów, możliwych do indywidualnego testowania np.

Niepylak znów zapyla

O tym także będziemy mówić, bo życie niepylaka apollo to nie jest bułka z masłem. Jest to ciężki kawałek chleba, a dokładniej - dorodny okaz rozchodnika i tylko rozchodnika. W dzisiejszych czasach o rozchodnik coraz trudniej. Najstarsi pienińscy górale pamiętają czasy, gdy nad zboczami pod Trzema Koronami unosiło się znacznie więcej tych dużych, białych motyli, niż dzisiaj. W bieżącym sezonie, gdy turysta ma szczęście i sięga wzrokiem dalej niż najbliższe drzewo ze znakiem szlaku na Sokolicę, może zauważyć jednego z około 400 osobników. Kilka lat temu można było nawet, wśród czarnych i czerwonych plamek na skrzydłach, dostrzec delikatnie naniesione cyfry. Numerowanie motyli to nie była obsesja szalonego kolekcjonera. Przeciwnie. Numerek na skrzydełku dyskwalifikował owada jako okaz w ekspozycyjnej gablocie, zachowując go przy życiu. Było to w nieodległych czasach, kiedy pod Trzema Koronami żyło zaledwie 20-30 sztuk, czyli około 2% tego, co mogłyby wyżywić pienińskie piargi. Na ratunek ginącemu gatunkowi motyli ruszyli świadomi zagrożenia entomolodzy. Czym prędzej ponumerowali znalezione motyle, aby im się myliły, wypuścili z powrotem na wolność, po czym zaczęli szukać przyczyny tak niskiej wartości numeru nadanego ostatniemu złapanemu okazowi. Pierwszy trop wiódł ku jedynej roślinie jaką jedzą kapryśne niepylakowe dzieci. Inny wątek śledztwa poprowadził do samych motyli, ich trybu życia, metabolizmu, preferencji siedliskowych oraz ... daty urodzenia. Motyli horoskop mówił bowiem, że łatwiej jest przeżyć, gdy przyjdzie się na świat o przedwiośniu. Jeszcze inny ślad skierował dochodzenie na anomalie pogodowe zdarzające się w Pieninach. Czyżby częściej w ostatnim kilkudziesięcioleciu? Zadano dziesiątki pytań. Wykarmiono setki żarłocznych gąsienic, wypuszczono tuziny motyli, aż wreszcie śledztwo zostało zakończone a wyniki ogłoszone entomologicznemu światu.

Od sygnału SOS do dzisiaj populacja pięknego motyla wzrosła dwudziestokrotnie. Ustało szkodliwe działanie przemysłu, choć klimat nadal sprawia niespodzianki. Choć nieznośna lekkość bytu jeszcze zapewne przed niepylakami i ich larwami i poczwarkami, to wydaje się, że o dorodne Sedum maximum jakby ciut łatwiej.

Rąbek tajemnicy...

Możemy uchylić rąbka tajemnicy. Na Śląskiej Nocy Naukowców na pewno obecny będzie zespół autonomicznych mobilnych robotów patrolujących oraz 1000 amonitów. A do tego warsztaty w gipsie...

Start

Spora dawka humoru, komentarze znanych i lubianych naukowców, szalone eksperymenty ręka w rękę z badaczami, odpowiedzi na pytania - od dawna nurtujące ludzkość: czy człowiek potrafi latać, czy ludzki głos może rozbić szkło, jak pozbyć się śmieci i od czego zależy rozmiar księżyca? Oprócz tego tak lubiane: warsztaty, demonstracje, prelekcje, wycieczki do miejsc, na co dzień zamkniętych dla oczu „zwykłych zjadaczy chleba”!

Chcemy by program tego niezwykłego wydarzenia był bogaty i różnorodny. Do udziału zaprosiliśmy wspaniałe postacie nauki – reprezentantów nauk ścisłych, humanistycznych, ekonomicznych. W tę jedną Noc staną się prawdziwymi aktorami i stworzą jedyny w swoim rodzaju interaktywny spektakl, którego odbiorcami i jednocześnie współtwórcami będzie właśnie wy - śląska społeczność...

Tylko na tę jedną Noc katedra przestanie bowiem odgradzać poważnych profesorów od reszty świata. Zwykle poważni naukowcy pokażą swą prawdziwą twarz; przekonają, iż poza naukowymi zainteresowaniami posiadają zdumiewające pasje, o których umieją i chcą opowiadać.

Koordynatorem projektu jest Prorektor ds. Współpracy Międzynarodowej, prof. Jerzy Rutkowski, który powiedział: „To dla mnie szczególne przedsięwzięcie, które wciąż się rozrasta i zatacza coraz szersze kręgi. Mam ambicję, by w przyszłym roku Śląska Noc Naukowców objęła wszystkie uczelnie akademickie z terenu województwa śląskiego”.

Zapraszamy już za chwilę,całość startuje 25 września 2009 r.

Jak było w poprzednich edycjach? Warto rzucić okiem tu.